Poetical Quill Souls

Poetical Quill Souls

This blog contains a collection of renowned and young authors from around the world poems in the languages in which they were originally written. Each file includes author’s photo or portrait and brief biography. We offer news and announcements of interest to professional and amateur writers (writing competitions, poetry press, etc) too.

Este blog recoge una selección de poemas de reputados autores y jóvenes promesas de todo el mundo en las lenguas en las que fueron escritos originalmente. Se incluye en cada ficha una breve reseña biográfica del autor y fotos o cuadros de éste. Se complementa el grueso del material con datos de interés para escritores profesionales o aficionados a la literatura (como información sobre certámenes literarios, editoriales dedicadas a la poesía, etc).

Jorge Miguel Cocom Pech


U t’aanil k-noolo’ob, ma’ in k’a’at’ ka kíimko’ob

Wa ma’ bin kux’a’an nikteilo’ob, k’aayo’ob yéetel ch’ich’o’obe
ich wáayak’o’obe’,
wa ma’ bin ku’x’a’an wíinko’ob ka u ts’íibto’ob ti’ tu bel
sáasil u ki’i’k lemchake’,
k’axa jae’,
jalkab sosok’ sáasil ts’ots’el,
nukuch máats’ab u sáasil ík’o’obe’,
chen bin u beytaj junp’éel wáayak ja’ tu k’inil k’intunyáabil.

Ba’ale’ nikteile’,
u ja’ kulche’ ku móolik ti’ tu yich chel;
ba’ale k’aaye’,
u jumt’anil ík’ ku óok’oltik ti’ ch’ich’o’obe’;
ba’le’ ch’ich’o’obe’,
yáabach le’eo’ob ku sut’kubao’ob k’aayo’obo’.

¿Ba’ax tun u yáuat in t’aanile’,
kin chan úuyik ich ya’abal túukub máaskab?
¿Tu’ux p’aat in t’aanil
sata’an ich satunsat ch’ench’enkina’an t’aano’obe’?

In t’aane’,
ken u kaxtik u béelil nukuch naajil k’uobe’
ken u k’optik u kúuchilo’ob tu’ux ku méeyaj ja’alach wíiniko’ob
ts’o’o’k u p’aatik u yáantal mukt’aan ti’e ch’ench’enki
x-ma’ tu xolkimkuba u páatik ka u ch’ini xet’xet’wajo’ob.
In t’aane’,
u t’aanil in káajtale’,
ku t’aanajil ich u wíinbail nukuch ts’iibtan nóok’o’ob
ximbalil ku ku’xik máako’ob káaja’ano’ob ti’ nukuch
káajtalo’ob,
junp’éel xinbal sí’iniko’ob yéetel u chaktak lakamo’ob,
junp’éel takjo’olk’ux, suyúa t’aanil ku lí’isiko’ob ich u
k’abo’ob,
u k’a’at ka yúubaj beixán yéetel u yúubikubaj,
jach kex te tu na’ach tu’ux ch’ench’enkina’an.

In t’aane’
junp’ik t’aano’ob ch’ich’o’obe’ tu p’aato’ob u kulcheilo’ob
junp’éel kunal ich u wáak’aj u lembal éeko’ob,
ts’ilibal x-ma’ k’a’aba’e’ u ja’abil in wáayak’o’obe’,
kots’ katun ts’íiba’an ich u yich junp’éel taj jats’uts tunil.


In t’aane’,
wa uts’ tin t’aane’, wa ma’ uts’ tu xikin tanxel máako’ob,
junp’éel jolnaj ku je’epajaj ti’al u ka’a’atik ts’ikbalil.
Wa ku lí’isik p’ekil óolal,
yan máako’ob u k’a’ato’ob ka xí’ik u kaxt’ aj k’ino’ob,
su’ujuy x-ch’upalilo’ob, yéetel aj bobatil’o’ob tust’aanil,
yéetel yanal u tepalil k’atabche’ob, yéetel yanal u buk
nok’o’ob,
yéetel yanal u tepalil u bonil jats’ mooyale’,
u k’a’at’ u sutiko’ob, je’ bix u ta’il joksajt’aanil ajkatun.

In t’aanile’
wa ku lí’iskuba,
ku yaiko’ob tu ka’ten ts’ets’ek chan ju’unilo’ob
walalal tu’ux ts’abaj yojetbil t’aanal,
ya k’ine tu ts’ets’ek nuukul tu’ux ku yila’aj u wíimbail máak,
beyxan ti’ nuukul tu’ux ku yúubaj u t’aanil wíinko’obe’,
yan u najaltik u way kabal lu’um,
yan u najaltik u ts’íib u muknali,
yan u najaltik u ch’ench’enki ti’ lu’um tu’ux k-múuku.

Ba’ale’ in t’aanil ma’ síiji’ u t’i’a’al u yéeskuba ti’ ich
nuunyaj,
ti’a’an ti’ tu múumlil páale’ ku ts’íib ich u le’ u chi
nikteilo’ob,
ti’a’an ti’ tu yich íxi’me ma’ tu sutkuba jach nuxib máak,
ti’a’an ti’ tu yich masewual x-ch’up’ ma’ u k’a’at’u k’amik
waaje’ je bix junp’éel túusil,
ti’a’an ti’ tu masewal wíinik ma’ u k’a’at junp’éel kuxlak
jata’anil u nok’e’,
ti’a’an ti’ tu wáayil t’aano’obe’, ch’ujulilo’ob yéetel jach
táamilo’ob,
yéetel xa’ane’ junp’éel k’ayil k-lu’um tan u t’aanajil ma’ u
xú’uluj ts’ikbalil.

U t’aanil in noolo’ob, ma’ in k’a’at’ ka kíimko’ob,
mi’x in k’a’at’ séebil muknal u ti’a’a’l u t’ano’obi.
In k’a’at’ ka u yésubao’ob ich u bóonil in nok’il,
ti’ u k’atil tu’ux ku yok’ot k’anbul yéetel kej,
ti’ u xakil, ch’ol pak’al nikteil paynumja’an ich in k’abo’ob,
ti’ in wóoko’ob, tu’ux ku sí’it’ u paxil in kukutil,
ti’ u maskab kó’oj méeyaj tunil, ku chukik u k’ank’an takil
oknajk’ino’ob,
ti’ u yuts’il bonbi kalam k’ato’ob yéetel yuk’ajo’ob
p’ulo’obe’,
ti’ u baxalilcheilo’ob yéetel ti’ u bonilo’ob jats’uts,
p’ulo’obo’,
ti’ u baxal ju’unil ku xiknal ka’an,
ch’i’ch’ mina’an u k’aaye’, u ajtakbas in wáayak’o’obe’,
ti’ u bonilts’íib popil tu k’amaj u kukutil k-noolob,
yéetel ti’ chulcheil, chunil t’aan ch’ich’o’ob,
yéetel ti’ u tunkule’, u junjuntul t’aanil in puk’sí’ik’al
paka’bt’a’an in k’axile’,
u kilkil tu’ux ku k’ina’antaj u xul xet’xet’il in k’aylay.


Jorge Miguel Cocom Pech (Calkiní, Campeche, México, 1952). Poeta, narrador, ensayista y profesor de lengua maya y castella. Presidente del Consejo Directivo de Escritores en Lenguas Indígenas entre 2002 y 2005.